speerpuntclusters Archives

Zes Vlaamse speerpuntclusters bliezen gisteren verzamelen in Lamot in Mechelen voor Innovfest 2.0. Het was uitkijken naar de resultaten van het onderzoek van VUB-professor Elvira Haezendonck naar het belang en de rol van speerpuntclusters in de innovatieve regio Vlaanderen. Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie & Landbouw Jo Brouns bevestigde tijdens zijn toespraak alvast zijn steun voor het speerpuntclusterbeleid.

De zes Vlaamse speerpuntclusters VIL, Flanders’ Food, Flux50, Medvia, De Blauwe Cluster en Catalisti organiseren samen Innovfest. Voor deze tweede editie was het uitkijken naar de resultaten van het onderzoek van VUB naar de rol en het belang van speerpuntclusters in Vlaanderen. VUB professor Elvira Haezendonck lichtte de resultaten toe. Daar waar een regio als Vlaanderen vroeger voordeel putte uit haar uitstekende ligging, speelt dat vandaag veel minder een rol. “In de huidige wereldeconomie vervangen clustervoordelen de locatievoordelen van weleer”, aldus Elvira Haezendonck. Ze onderscheidde veertien rollen die speerpuntclusters vervullen en ze doen dat al heel goed, voegde ze er aan toe.

Motor van de Vlaamse economie

Sterke clusters zijn aantrekkelijke economische entiteiten om mee te verbinden voor ondernemingen. De speerpuntclusters spelen een cruciale rol in het vormen van die verbindingen, aldus Haezendonck. “Ze zijn vitale schakels voor de innovatie in Vlaanderen.” Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie & Landbouw Jo Brouns beaamde dat volmondig en sprak zijn steun uit voor de verdere ontwikkeling van de speerpuntclusters. “Clusters zijn de motor van de Vlaamse economie”, aldus de minister.

Bierviltjes-innovatie

Keynote-spreker en serieel entrepreneur Jürgen Ingels laat steeds een echte bar installeren in zijn bedrijven. Dat samen-op-café-bierviltjes-volkladden-met-wilde-ideeën thema kwam vaak terug in zijn keynote. In staccato bezorgde hij de volle zaal zijn 7 lessen voor ondernemers en innovatoren. Het was fast food voor het brein. Met een vermakelijke vergelijking illustreerde Ingels dat je jezelf voortdurend mag prikkelen om niet te snel tevreden te zijn, elke extra inspanning loont want [1.00]³⁵⁶ = 1.00 en [1.01]³⁵⁶ = 37.78.

Breakout sessies

Wie graag in de diepte wilde bijleren kon terecht in één van de breakout-sessies rond drie thema’s ‘Sustainability’, ‘Human capital’ en ‘Energy’, telkens georganiseerd door twee clusters samen. Catalisti trok samen met Flanders’ Food de sessie rond Sustainability met eerst een presentatie van Professor Pieter Billen (UA), gevolgd door twee cases van bedrijven. Emmanuel Raskin sprak over de innovaties bij Citribel. Geert van Ballaer (Borealis) lichtte het net afgeronde Truce-project toe dat in samenwerking met Catalisti werd op poten gezet.

Entropie naar nul brengen

Professor Billen stelde de vraag “Is circularity sustainable?”. Het antwoord was “Ja, maar…”. De grootte van de circulaire cyclus is van belang: hoe groter die cyclus, hoe meer energie er in kruipt. Professor Billen zou dan ook een aantal keer benadrukken hoe groot de nood is aan betaalbare (en stabiele toelevering van) energie om vooruitgang te boeken met de circulaire economie. “Anders maken we het onze industrie onmogelijk”, wist Billen. Samen met zijn collega’s doet professor Billen onderzoek naar manieren om sneller tot beslissingen te komen op dit domein. Daarom zoekt hij naar alternatieven voor LCA’s, die tijdrovend en omslachtig zijn. Hij stelt voor de entropie en energie van een proces te kwantificeren en zo sneller vat te krijgen op de positieve impact en efficiëntie ervan. Last but not least brak hij nog een lans voor samenwerking en derisking, omdat ze leiden tot meer effectieve R&D roadmaps.

Van biet tot handtas

Emmanuel Raskin sprak gepassioneerd over de innovaties van Citribel, bekend als producent van citroenzuur. Raskin gaf aan dat innovatie voor Citribel de enige manier is om te overleven tegen de concurrentie van Chinese fabrikanten die onze markt overspoelen met goedkoper citroenzuur. Via fermentatieprocessen met suiker en schimmels is Citribel zich gaan specialiseren in de fabricage van mycelium. Het bedrijf ontdekte al fantastische toepassingen, zo verhoogt mycelium de weerstand van scampi, zalm en zoogdieren. Er wordt ook werk gemaakt van de fabricage van vegan textiel op basis van mycelium dat sterke gelijkenissen vertoont met leer. Op termijn zouden alle dierlijke en fossiele producten zo kunnen vervangen worden. “Van suiker maken we dus nu sjacochen”, lachte Raskin.

Design voor recyclage

Geert Van Ballaer van Borealis lichtte het Truce-project toe dat samen met 6 andere partners en met ondersteuning van Catalisti en Flanders’ FOOD in volle lockdown werd ontwikkeld. Covid zorgde voor een tijdsverlies van 9 maanden, gaf Van Ballaer toe. Nochtans mogen de resultaten er zijn. Tijdens het project werd verpakkingsmateriaal ontwikkeld voor deegwaren van Puratos. De materialen werden zo 100% recycleerbaar op basis van PE mono-materiaalverpakking. Het bleef niet bij een concept want in een pilootopstelling is de productie ook getest, met succes. Een heel mooi nevenresultaat is dat de Universiteit Gent een procédé ontwikkelde om snel de recycleerbaarheid te testen van producten, wat van groot nut bleek tijdens het TRUCE-project.

Recycleerbare verpakking voor voeding en restproducten van voeding waar nieuwe materialen van worden gemaakt: er zijn heel wat links tussen de chemische en voedingsclusters, iets wat ook de sprekers inspireerde tot verdere dialoog tijdens het panelgesprek onder leiding van de algemeen directeur van Catalisti Tine Schaerlaekens. Ook het publiek reageerde enthousiast met een hele rist vragen voor de drie sprekers.

Presentaties en foto’s

Plenaire sessie

“Analyse van en aanbevelingen voor de optimale rol van de Vlaamse clusterorganisaties”, Prof. dr. Elvira Haezendonck, Prof. dr. Michaël Dooms en Drs. Fiona Courtens (VUB).
“Everything has already been invented”, Jurgen Ingels

Breakout sessie “Sustainability”

“Is Circularity Sustainable?”, Prof. dr. Pieter Billen (UA)
“Collaboration is Key for a Sustainable Innovation”, Geert Van Ballaer, Strategic Platform Lead Circular Economy Solutions bij Borealis

Breakout sessie “Energy”

“EU Climate and Energy Perspectives”, Jorre De Schrijver, European Environment Agency⎸
“Innovatie nodig voor een nieuw EU-energiesysteem. Visie vanuit business en innovatie opportuniteiten” door Stijn Hendrix, Enersynt
“Kostenbesparend inspelen op het flexibel energiesysteem. Visie vanuit bedrijfsperspectief als eindgebruiker” door Michel Verschuere, Yuso

Breakout sessie “Human Capital”

“Tech&Touch: van human resource naar human capital” door Olivier Lefèvre, Randstad Talent advisory
“Gamification: een booster voor de opleiding van kansenberoepen in de logistiek” door Geert Verbelen, VIL
“De menselijke kant van Vision Picking” door Bastiaan Snaterse, DHL
“Inzet van VR & AR om vaardigheden in de zorg te trainen” door Dieter Vyt, Arteveldehogeschool

Foto’s

Voor foto’s van dit event kan je terecht in deze fotogalerij

Contact

Floris Van Cauwelaert (Communicatie), fvancauwelaert@catalisti.be, +32 497 55 22 44

Vlaamse bedrijven slagen er in om hun competitieve voordelen t.o.v. het buitenland te behouden door een performante clusterwerking. Een recente VUB-studie concludeert dat de zes Vlaamse speerpuntclusters Catalisti (chemie & plastics), De Blauwe Cluster (mariene), Flanders’ FOOD (voeding), Flux50 (energie), MEDVIA (gezondheid) en VIL (logistiek) hun rol zeer goed vervullen en er voortreffelijk in slagen om vanuit hun neutrale en deskundige positie vele partijen samen te brengen.

Consensus over rol clusters

Kennisinstellingen, bedrijven en lokale overheden zijn unaniem dat de zes speerpuntclusters instaan voor kennisdeling en kennisdoorstroming en mede aan de wieg staan van ontwikkeling van nieuwe kennis. Ook blinken ze uit in het borgen van de kennis voor de volgende generaties. Dit zorgt voor een innovatie-boost waardoor Vlaamse bedrijven de moeilijkheden van de energiecrisis, de grondstoffenschaarste, de klimaatuitdagingen en de problemen van een krappe arbeidsmarkt de baas kunnen blijven.

“Barry Callebaut wil als wereldspeler in chocolade aan de top blijven op vlak van innovatie. Via de cluster werken we samen met andere top-voedingsbedrijven in Vlaanderen, zoals Vandemoortele en Soubry om een grote sprong vooruit te maken in digitalisering in onze fabrieken. De hefboom die ontstaat via deze samenwerking heeft een positieve impact op de volledige voedingssector. Clusterorganisaties zijn cruciaal om ons te verbinden in innovatie”
– Barry Callebaut

Cluster Memorandum

Op vraag van de speerpuntcluster-directies voerde de Vrije Universiteit Brussel een studie uit om met een constructief-kritische blik te analyseren wat een optimale rol kan zijn van een clusterorganisatie in het snel evoluerende economisch en maatschappelijk landschap. De directies willen met de output van de studie aan de slag gaan om hun strategische en operationele doelen te verfijnen. Ze zijn overtuigd dat hun goede werk moet verder gezet worden en op basis van de inzichten zal een memorandum uitgewerkt worden waarmee de Vlaamse Regering aan de slag kan om te waarborgen dat Vlaanderen aan de top blijft inzake innovatie en clusterbeleid, een clusterbeleid van en voor ondernemingen, een clusterbeleid dat het transformatief proces ondersteunt waarin elke onderneming vandaag verkeert.

“De speerpuntclusters bundelen het economisch weefsel en zorgen ervoor dat de opgebouwde kennis snel en transparant zijn weg naar de bedrijven vindt.”
Kurt Van Donink, Vice President European Logistics, Nike

Elke speerpuntcluster is uniek

De speerpuntclusters zijn divers in hun organisatiestructuur en aansturing. Er worden dan ook andere accenten en prioriteiten gelegd. De studie, waarbij naast een literatuurstudie als benchmark t.o.v. het buitenland ook een aantal focusgroepen van bedrijfsleden, kennisinstellingen en andere innovatie-actoren georganiseerd werden, bevestigt dat deze diversiteit nodig is om ervoor te zorgen dat er op maat diensten kunnen geleverd worden aan de leden. Deze leden komen immers vanuit de verschillende sectoren, technologieën en disciplines die elk hun specifieke en andere uitdagingen hebben. Speerpuntclusters zijn dé katalysator en gatekeeper bij uitstek. Sandro Iacovella, oprichter van ThermoVault bevestigt dit:

“Als startende ondernemers met academische achtergrond was het essentieel om een klankbord te hebben dat je begrijpt, in je gelooft en meedenkt met jouw specifieke uitdagingen. De cluster heeft hierin een belangrijke rol gespeeld en ons geïntroduceerd tot de juiste partijen. Momenteel zijn we met onze eigen retrofit oplossing voor residentiële verwarmingssystemen actief in meerdere landen, in combinatie met de wereldwijde afzetmarkt van fabriekstoestellen door onze strategische partner Ariston. Ik kan gerust zeggen dat zonder die ondersteuning we nu niet zo ver hadden gestaan bij de uitbouw van ThermoVault”.
Sandro Lacovella, oprichter ThermoVault

Een gericht VLAIO, sterke clusters in Europa

De VUB-studie bevestigt ook de sterke positie van Vlaanderen waarbij clusters vele rollen en taken opnemen en heel strategisch ingezet worden. In het bijzonder wordt hierbij de rol van VLAIO, agentschap voor innoveren en ondernemen, genoemd dat met een heel gericht clusterbeleid aan de bron staat van het succes. Uniek aan dat beleid is de industriële focus en bedrijf gestuurde werking. Deze sterkte moet VLAIO ook de volgende jaren blijven uitspelen in Europa.

InnovFest

InnovFest is een invloedrijk netwerkevenement dat de synergie tussen de Vlaamse overheid, de zes speerpuntclusters en bedrijven benadrukt. Op 20 februari bij Lamot in Mechelen worden de resultaten van de VUB-studie toegelicht door Prof. Elvira Haezendonck. De 6 speerpuntclusters brengen die dag ook, zij aan zij, de recentste technologische doorbraken in drie break-out sessies om de uitdagingen rond duurzaamheid, energie en arbeidsmarkt op te lossen. Het evenement biedt een unieke inkijk in het dynamische landschap van innovatie en groei in Vlaanderen.

Innovfest 2.0: “Speerpuntclusters zijn vitale schakels voor Vlaamse innovatie en competitiviteit”