Onderzoek bevestigt positieve impact van Vlaamse speerpuntclusters op innovatie en groei

Sterke clusters verzekeren Vlaamse welvaart

Speerpuntclusters zijn drijvende krachten voor innovatie en groei in een toekomstgericht Vlaanderen. Dat tonen recente studies van expertisecentrum ECOOM en VUB aan. De zes Vlaamse speerpuntclusters Catalisti, De Blauwe Cluster, Flanders’ FOOD, Flux50, MEDVIA en VIL vragen in een gezamenlijk memorandum om hun essentiële rol verder te kunnen opnemen.

De speerpuntclusters dragen aanzienlijk bij tot de Vlaamse economische groei, wat zich vertaalt in een hogere toegevoegde waarde en productiviteit van hun lidbedrijven ten opzichte van het sectorgemiddelde, zoals werd aangetoond door het Steunpunt Economie en Ondernemen/ECOOM in een recente impactstudies.

Een onderzoek, uitgevoerd door de VUB onder leiding van Prof. Elvira Haezendonck, bevestigt de kwaliteit van het werk dat de Vlaamse speerpuntclusters leveren. Via een wetenschappelijke studie en uitgebreide bevraging van bedrijven en kennisinstellingen, werden 14 mogelijke rollen geïdentificeerd die worden toegewezen aan clusterorganisaties. De Vlaamse speerpuntclusters doen het zeer goed in al die domeinen, bevestigt deze studie.

Het succesvolle Vlaamse speerpuntclusterbeleid heeft grote troeven. Er is een sterke coördinatie tussen de spelers binnen het eigen innovatie-ecosysteem en de middelen worden bedrijfsgedreven ingezet. De kennisontwikkeling wordt sterk aangemoedigd doorheen waardenketens. Clusters zijn zo de motor en ontmoetingsplek voor bedrijven die voor innovatie en groei zorgen in Vlaanderen.

Nu wordt voor het eerst aangetoond dat we met duurzame innovatie een positieve impact hebben op de productiviteit van onze leden. Dat is toch heel opmerkelijk.

Tine Schaerlaekens

“Het is heel bemoedigend dat onderzoek bevestigt dat we goed werk leveren”, reageert Tine Schaerlaekens, algemeen directeur van Catalisti, de speerpuntcluster van chemische en kunststoffenindustrie. “Dat we impact hadden op innovatie en onderzoek, was enigszins te verwachten. Maar nu wordt voor het eerst aangetoond dat we met duurzame innovatie een positieve impact hebben op de productiviteit van onze leden. Dat is toch heel opmerkelijk.”

In hun memorandum drukken de zes Vlaamse speerpuntclusters gezamenlijk de expliciete ambitie uit om hun rol in de toekomst verder op te nemen en nog te versterken. Zij vragen dan ook om het clusterbeleid verder te zetten en zo mee de schouders te blijven zetten onder de welvaart in Vlaanderen.

Contact:

Floris Van Cauwelaert (Communicatie), fvancauwelaert@catalisti.be, 0497552244

Innovfest 2.0: “Speerpuntclusters zijn vitale schakels voor Vlaamse innovatie en competitiviteit”

Zes Vlaamse speerpuntclusters bliezen gisteren verzamelen in Lamot in Mechelen voor Innovfest 2.0. Het was uitkijken naar de resultaten van het onderzoek van VUB-professor Elvira Haezendonck naar het belang en de rol van speerpuntclusters in de innovatieve regio Vlaanderen. Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie & Landbouw Jo Brouns bevestigde tijdens zijn toespraak alvast zijn steun voor het speerpuntclusterbeleid.

De zes Vlaamse speerpuntclusters VIL, Flanders’ Food, Flux50, Medvia, De Blauwe Cluster en Catalisti organiseren samen Innovfest. Voor deze tweede editie was het uitkijken naar de resultaten van het onderzoek van VUB naar de rol en het belang van speerpuntclusters in Vlaanderen. VUB professor Elvira Haezendonck lichtte de resultaten toe. Daar waar een regio als Vlaanderen vroeger voordeel putte uit haar uitstekende ligging, speelt dat vandaag veel minder een rol. “In de huidige wereldeconomie vervangen clustervoordelen de locatievoordelen van weleer”, aldus Elvira Haezendonck. Ze onderscheidde veertien rollen die speerpuntclusters vervullen en ze doen dat al heel goed, voegde ze er aan toe.

Motor van de Vlaamse economie

Sterke clusters zijn aantrekkelijke economische entiteiten om mee te verbinden voor ondernemingen. De speerpuntclusters spelen een cruciale rol in het vormen van die verbindingen, aldus Haezendonck. “Ze zijn vitale schakels voor de innovatie in Vlaanderen.” Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie & Landbouw Jo Brouns beaamde dat volmondig en sprak zijn steun uit voor de verdere ontwikkeling van de speerpuntclusters. “Clusters zijn de motor van de Vlaamse economie”, aldus de minister.

Bierviltjes-innovatie

Keynote-spreker en serieel entrepreneur Jürgen Ingels laat steeds een echte bar installeren in zijn bedrijven. Dat samen-op-café-bierviltjes-volkladden-met-wilde-ideeën thema kwam vaak terug in zijn keynote. In staccato bezorgde hij de volle zaal zijn 7 lessen voor ondernemers en innovatoren. Het was fast food voor het brein. Met een vermakelijke vergelijking illustreerde Ingels dat je jezelf voortdurend mag prikkelen om niet te snel tevreden te zijn, elke extra inspanning loont want  [1.00]356 = 1.00 en [1.01] 356 = 37.78.

Breakout sessies

Wie graag in de diepte wilde bijleren kon terecht in één van de breakout-sessies rond drie thema’s ‘Sustainability’, ‘Human capital’ en ‘Energy’, telkens georganiseerd door twee clusters samen. Catalisti trok samen met Flanders’ Food de sessie rond Sustainability met eerst een presentatie van Professor Pieter Billen (UA), gevolgd door twee cases van bedrijven. Emmanuel Raskin sprak over de innovaties bij Citribel. Geert van Ballaer (Borealis) lichtte het net afgeronde Truce-project toe dat in samenwerking met Catalisti werd op poten gezet.

Entropie naar nul brengen

Professor Billen stelde de vraag “Is circularity sustainable?”. Het antwoord was “Ja, maar…”. De grootte van de circulaire cyclus is van belang: hoe groter die cyclus, hoe meer energie er in kruipt. Professor Billen zou dan ook een aantal keer benadrukken hoe groot de nood is aan betaalbare (en stabiele toelevering van) energie om vooruitgang te boeken met de circulaire economie. “Anders maken we het onze industrie onmogelijk”, wist Billen. Samen met zijn collega’s doet professor Billen onderzoek naar manieren om sneller tot beslissingen te komen op dit domein. Daarom zoekt hij naar alternatieven voor LCA’s, die tijdrovend en omslachtig zijn. Hij stelt voor de entropie en energie van een proces te kwantificeren en zo sneller vat te krijgen op de positieve impact en efficiëntie ervan. Last but not least brak hij nog een lans voor samenwerking en derisking, omdat ze leiden tot meer effectieve R&D roadmaps.

Van biet tot handtas

Emmanuel Raskin sprak gepassioneerd over de innovaties van Citribel, bekend als producent van citroenzuur. Raskin gaf aan dat innovatie voor Citribel de enige manier is om te overleven tegen de concurrentie van Chinese fabrikanten die onze markt overspoelen met goedkoper citroenzuur. Via fermentatieprocessen met suiker en schimmels is Citribel zich gaan specialiseren in de fabricage van mycelium. Het bedrijf ontdekte al fantastische toepassingen, zo verhoogt mycelium de weerstand van scampi, zalm en zoogdieren. Er wordt ook werk gemaakt van de fabricage van vegan textiel op basis van mycelium dat sterke gelijkenissen vertoont met leer. Op termijn zouden alle dierlijke en fossiele producten zo kunnen vervangen worden. “Van suiker maken we dus nu sjacochen”, lachte Raskin.

Design voor recyclage

Geert Van Ballaer van Borealis lichtte het Truce-project toe dat samen met 6 andere partners en met ondersteuning van Catalisti en Flanders’ FOOD in volle lockdown werd ontwikkeld. Covid zorgde voor een tijdsverlies van 9 maanden, gaf Van Ballaer toe. Nochtans mogen de resultaten er zijn. Tijdens het project werd verpakkingsmateriaal ontwikkeld voor deegwaren van Puratos. De materialen werden zo 100% recycleerbaar op basis van PE mono-materiaalverpakking. Het bleef niet bij een concept want in een pilootopstelling is de productie ook getest, met succes. Een heel mooi nevenresultaat is dat de Universiteit Gent een procédé ontwikkelde om snel de recycleerbaarheid te testen van producten, wat van groot nut bleek tijdens het TRUCE-project.

Recycleerbare verpakking voor voeding en restproducten van voeding waar nieuwe materialen van worden gemaakt: er zijn heel wat links tussen de chemische en voedingsclusters, iets wat ook de sprekers inspireerde tot verdere dialoog tijdens het panelgesprek onder leiding van de algemeen directeur van Catalisti Tine Schaerlaekens. Ook het publiek reageerde enthousiast met een hele rist vragen voor de drie sprekers.

Presentaties en foto’s

Plenaire sessie

Breakout sessie “Sustainability”

Breakout sessie “Energy”

Breakout sessie “Human Capital”

Foto’s

  • Voor foto’s van dit event kan je terecht in deze fotogalerij

Contact

Floris Van Cauwelaert (Communicatie), fvancauwelaert@catalisti.be, +32 497 55 22 44

Clusterorganisaties zijn cruciaal voor de competitiviteit van de Vlaamse bedrijven

Vlaamse bedrijven slagen er in om hun competitieve voordelen t.o.v. het buitenland te behouden door een performante clusterwerking. Een recente VUB-studie concludeert dat de zes Vlaamse speerpuntclusters Catalisti (chemie & plastics), De Blauwe Cluster (mariene), Flanders’ FOOD (voeding), Flux50 (energie), MEDVIA (gezondheid) en VIL (logistiek) hun rol zeer goed vervullen en er voortreffelijk in slagen om vanuit hun neutrale en deskundige positie vele partijen samen te brengen.

Consensus over rol clusters

Kennisinstellingen, bedrijven en lokale overheden zijn unaniem dat de zes speerpuntclusters instaan voor kennisdeling en kennisdoorstroming en mede aan de wieg staan van ontwikkeling van nieuwe kennis. Ook blinken ze uit in het borgen van de kennis voor de volgende generaties. Dit zorgt voor een innovatie-boost waardoor Vlaamse bedrijven de moeilijkheden van de energiecrisis, de grondstoffenschaarste, de klimaatuitdagingen en de problemen van een krappe arbeidsmarkt de baas kunnen blijven.

“Barry Callebaut wil als wereldspeler in chocolade aan de top blijven op vlak van innovatie. Via de cluster werken we samen met andere top-voedingsbedrijven in Vlaanderen, zoals Vandemoortele en Soubry om een grote sprong vooruit te maken in digitalisering in onze fabrieken. De hefboom die ontstaat via deze samenwerking heeft een positieve impact op de volledige voedingssector. Clusterorganisaties zijn cruciaal om ons te verbinden in innovatie”

– Barry Callebaut

Cluster Memorandum

Op vraag van de speerpuntcluster-directies voerde de Vrije Universiteit Brussel een studie uit om met een constructief-kritische blik te analyseren wat een optimale rol kan zijn van een clusterorganisatie in het snel evoluerende economisch en maatschappelijk landschap. De directies willen met de output van de studie aan de slag gaan om hun strategische en operationele doelen te verfijnen. Ze zijn overtuigd dat hun goede werk moet verder gezet worden en op basis van de inzichten zal een memorandum uitgewerkt worden waarmee de Vlaamse Regering aan de slag kan om te waarborgen dat Vlaanderen aan de top blijft inzake innovatie en clusterbeleid, een clusterbeleid van en voor ondernemingen, een clusterbeleid dat het transformatief proces ondersteunt waarin elke onderneming vandaag verkeert. 
 

“De speerpuntclusters bundelen het economisch weefsel en zorgen ervoor dat de  opgebouwde kennis snel en transparant zijn weg naar de bedrijven vindt.”

Kurt Van Donink, Vice President European Logistics, Nike

Elke speerpuntcluster is uniek

De speerpuntclusters zijn divers in hun organisatiestructuur en aansturing. Er worden dan ook andere accenten en prioriteiten gelegd. De studie, waarbij naast een literatuurstudie als benchmark t.o.v. het buitenland ook een aantal focusgroepen van bedrijfsleden, kennisinstellingen en andere innovatie-actoren georganiseerd werden, bevestigt dat deze diversiteit nodig is om ervoor te zorgen dat er op maat diensten kunnen geleverd worden aan de leden. Deze leden komen immers vanuit de verschillende sectoren, technologieën en disciplines die elk  hun specifieke en andere uitdagingen  hebben. Speerpuntclusters zijn dé katalysator en gatekeeper bij uitstek. Sandro Iacovella, oprichter van ThermoVault bevestigt dit:

“Als startende ondernemers met academische achtergrond was het essentieel om een klankbord te hebben dat je begrijpt, in je gelooft en meedenkt met jouw specifieke uitdagingen. De cluster heeft hierin een belangrijke rol gespeeld en ons geïntroduceerd tot de juiste partijen. Momenteel zijn we met onze eigen retrofit oplossing voor residentiële verwarmingssystemen actief in meerdere landen, in combinatie met de wereldwijde afzetmarkt van fabriekstoestellen door onze strategische partner Ariston. Ik kan gerust zeggen dat zonder die ondersteuning we nu niet zo ver hadden gestaan bij de uitbouw van ThermoVault”. 

Sandro Lacovella, oprichter ThermoVault

Een gericht VLAIO, sterke clusters in Europa

De VUB-studie bevestigt ook de sterke positie van Vlaanderen waarbij clusters vele rollen en taken opnemen en heel strategisch ingezet worden. In het bijzonder wordt hierbij de rol van VLAIO, agentschap voor innoveren en ondernemen, genoemd dat met een heel gericht clusterbeleid aan de bron staat van het succes.  Uniek aan dat beleid is de industriële focus en bedrijf gestuurde werking.  Deze sterkte moet  VLAIO ook de volgende jaren blijven uitspelen in Europa.

InnovFest

InnovFest is een invloedrijk netwerkevenement dat de synergie tussen de Vlaamse overheid, de zes speerpuntclusters en bedrijven benadrukt. Op 20 februari bij Lamot in Mechelen worden de resultaten van de VUB-studie toegelicht door Prof. Elvira Haezendonck.  De 6 speerpuntclusters brengen die dag ook, zij aan zij,  de recentste technologische doorbraken in drie break-out sessies om de uitdagingen rond duurzaamheid, energie en arbeidsmarkt op te lossen. Het evenement biedt een unieke inkijk in het dynamische landschap van innovatie en groei in Vlaanderen.

Peter Roose is de nieuwe voorzitter van Catalisti en Moonshot

Peter Roose is de nieuwe voorzitter van Catalisti, de speerpuntcluster voor innovatie in chemie en kunststoffen. Peter Roose wordt tegelijk ook voorzitter van de governance board van Flanders Industry Innovation Moonshot, een programma van de Vlaamse regering dat van 2020 tot 2040 jaarlijks 20 miljoen investeert in baanbrekend onderzoek naar klimaatvriendelijke technologie.

Een maand na de aanstelling van Tine Schaerlaekens als managing director van Catalisti, is er ook een opvolger voor Wouter De Geest, de voorzitter van de raad van bestuur. Peter Roose neemt nu deze taak van hem over om mee de duurzame en competitieve transformatie van de chemische en plastics verwerkende industrie te realiseren via samenwerking en innovatie.   

Peter Roose studeerde in 1997 af als doctor in de Scheikunde aan de Universiteit Gent. Hij behaalde ook een post-academische master in industrieel management aan de European Management School in Brussel. Na een carrièrestart bij Texaco Global Products, ging hij aan de slag bij UCB Chemicals. Hij kreeg steeds meer verantwoordelijkheden op het gebied van bedrijfsontwikkeling en R&D voor de wereldwijde divisies Functionele Amines, afgeleide Speciale Amines en Gewasbescherming binnen de Taminco groep. In die rol werkte hij aan de implementatie van een open innovatiemodel met verschillende langdurige wetenschappelijke samenwerkingen met universiteiten en onderzoeksinstituten over de hele wereld. Na de integratie in Eastman werd hij onder meer site director voor Eastmans nieuwe EMEA-technologiecentrum in Gent op het wetenschapspark van de universiteit. In mei 2021 kreeg hij de verantwoordelijkheid voor zowel EMEA Technology operations als de rol van duurzaamheidsdirecteur van functionele films. Peter is al jaren één van de drijvende krachten in de raad van bestuur van Catalisti.

Ik geloof enorm in de kracht van samenwerking als antwoord op de gigantische transformatie waar we voor staan.

Voorzitter Peter Roose

“Ik geloof enorm in de kracht van samenwerking als antwoord op de gigantische transformatie waar we voor staan”, aldus voorzitter Peter Roose. “Het is door mensen samen te brengen dat innovatieve ideeën worden omgezet in concrete verandering. Dat is precies de essentie van wat Catalisti probeert te doen. Ik geloof sterk dat we, samen met andere clusters, en over grenzen heen, hier in de EU alle troeven in handen hebben om de duurzame transformatie te doen lukken. Het is met heel veel zin en ambitie dat ik daarom de rol van voorzitter bij Catalisti opneem.”

Oud-voorzitter Wouter De Geest dankt zijn opvolger: “Met Peter Roose als nieuwe voorzitter en kersvers managing director Tine Schaerlaekens wordt Catalisti geleid door de sterkst mogelijke tandem. Zij hebben allebei een diepgaande kennis van het R&D-landschap in Vlaanderen en in het bijzonder van de chemische industrie. Als geen ander kunnen zij strategische middelen goed inzetten om een noodzakelijke transformatie te helpen realiseren in onze regio. Met Peter en Tine aan het roer, zie ik de toekomst van Catalisti en Moonshot Flanders vol vertrouwen tegemoet.”

“Ik ben verheugd dat een actief bedrijfslid nu voorzitter wordt van Catalisti”, stelt managing director Tine Schaerlaekens. “Peter Roose, die werkt voor de multinational Eastman met een beursnotering in de VS, is al jaren een sterk ambassadeur voor Vlaamse innovatie. Nu kan hij die rol ook opnemen als voorzitter van Catalisti. We staan voor grote uitdagingen: een moeilijk economisch klimaat, ambitieuze doelen op het vlak van klimaat en leefmilieu, intense competitie voor grondstoffen en bronmaterialen. We moeten Catalisti naar een hoger niveau tillen en nog meer impact genereren. Ik kijk ernaar uit om daar samen met Peter hard aan te werken.”

Over Catalisti en Moonshot

Als speerpuntcluster besteedt Catalisti zo’n 10 miljoen euro per jaar. De innovatiemakelaars van Catalisti initiëren en ondersteunen partnerships tussen bedrijven, universiteiten, onderzoeksinstellingen, verenigingen en overheden in Vlaanderen. Via projecten met grote impact ondersteunen zij de leden van Catalisti bij het versnellen van innovatie naar business. Op dit moment telt Catalisti 26 actieve projecten. Flanders Industry Innovation Moonshot, telt 25 actieve projecten en investeert jaarlijks 20 miljoen euro aan research en innovatieprojecten van Vlaamse universiteiten en erkende, onafhankelijke researchinstellingen. Het Moonshot-initiatief wil via innovatief onderzoek baanbrekende, klimaatvriendelijke technologieën ontwikkelen tegen 2040.

Contact:

Floris Van Cauwelaert (Communicatie), fvancauwelaert@catalisti.be, 0497552244

Catalisti is happy to announce two new members to its team

Martijn Roosen (1994) is the newest addition to our team of innovation brokers. Martijn is living in Oostakker. He has a master’s degree in environmental engineering from Ghent University and has completed his PhD in Bioscience Engineering at the same university. The focus of his PhD research was on the characterization and pretreatment of post-consumer plastic packaging waste. Martijn has tought several courses, contributed to more than 30 scientific papers and has been involved in several patent applications. Martijn is married and is the proud father of a baby girl. In his free time, he enjoys cooking, travelling, and walking with his two dogs.

Floris Van Cauwelaert (1974) is our new communications manager. Floris lives in Dilbeek with his wife and two children. He holds a master in philosophy from Ghent University and a master in American Studies from the University of Antwerp. He has previously worked as a journalist at MO*, De Morgen en Het Laatste Nieuws and as a freelance communication and event manager for Vlaanderen Circulair, SD Worx and EFPIA. Floris is also part of a group of bloggers under the name of Zeronaut. He feels at his best in the wilderness and is a fan of football and cycling.  

We wish them both good luck in their new roles.

Innovfest 2.0

Zes verschillende clusters, maar één gemeenschappelijk doel: innovatie stimuleren bij bedrijven!

In Vlaanderen zijn er zes sectoren die van strategisch belang zijn voor de regio: voeding, logistiek, zorg, energie, chemie en  de mariene sector. Voor elk van deze sectoren is er één cluster die als het belangrijkste aanspreekpunt wordt erkend door de Vlaamse overheid. Deze clusters fungeren als centrale hubs voor elk van de genoemde sectoren en spelen een cruciale rol bij het stimuleren van innovatie, samenwerking en groei binnen hun respectievelijke domeinen.

Clusters spelen een essentiële rol in het innovatielandschap als facilitators, matchmakers, influencers, adviseurs voor subsidies, bruggenbouwers, nodendetectoren, projectuitvoerders en kennisdelers.

Tijdens InnovFest 2.0 dompelen we u onder in een wereld van verandering, mogelijk gemaakt door deze speerpuntclusters en verwezenlijkt door de Vlaamse bedrijfsgemeenschap. Tijdens het evenement komt het hele ecosysteem aan bod.

Noteer alvast in je agenda: Op 20 februari 2024 ben je van harte welkom in Lamot, Mechelen. Laat je inspireren door onze keynote spreker Jürgen Ingels en ontdek boeiende sessies in de break-out rooms. 

Het belooft een inspirerende dag te worden!

14u30  Onthaal

Plenair:
15u00  Onderzoek Clusters door Elvira Haezendock, Vrije Universiteit Brussel
15u15  Keynote door Jürgen Ingels van SmartFin
15u50  Jo Brouns, minister van Werk, Economie, Innovatie en Landbouw in de Vlaamse regering

16u00 Koffiebreak

16u30  Break-out rooms

  • Sustainability
  • Human Capital
  • Energy

18u00  Receptie

19u00 Einde

Inschrijven (https://www.tfaforms.com/5092801 )

Samen voor #sterkgroeien

Puratos takes important steps towards circular packaging thanks to the TRUCE project!

Innovative players from the packaging value chain (Amcor, Borealis, Bostik, Eastman/Synthomer and Ghent University) joined forces in the TRUCE project to develop new and more sustainable building blocks for functional and flexible packaging. Thanks to the development of a new protocol to assess recyclability and end-of-life of food packaging, the project partners took an important step towards a circular economy.

Read the full press release here:

Catalisti-Moonshot Day 2023

Don’t miss Catalisti-Moonshot Day 2023!

The entire Catalisti-Moonshot team is delighted to invite you to Catalisti-Moonshot Day 2023 in Vestar Antwerp on Tuesday, November 28, 2023 (14h00 – 20h00). 

Discover more about the Catalisti & Moonshot project portfolio, the future developments and the smallest company members within our ecosystem. Along with insightful discussions during the plenary session, we will be offering a delicious walking dinner and a unique networking opportunity

We are happy to announce that Minister-President Jan Jambon will speak at the event. 

Make sure to register using this link, where you can also find a detailed program.

Innovation Fund: third large-scale call for saving energy and scaling back fossil-fuel dependency

Launch: November 2022 – Deadline: Q1 2023

In the context of REPowerEU, the Innovation Fund has announced that it will double its efforts to save energy and scale back dependency on fossil fuels. The European DG Climate Action already organised a few workshops this summer (heat pumps, energy storage, renewable energy, electrolysers & fuel cells). The third Innovation Fund large-scale call will support:
(1) innovative electrification and hydrogen applications in industry;
(2) innovative clean tech manufacturing (such as electrolysers and fuel cells, innovative renewable equipment, energy storage or heat pumps for industrial uses);
(3) mid-sized pilot projects for validating, testing and optimising highly innovative solutions.
This call has also been announced by the Flemish government (energiesparen.be – VEKA).

More information about the call
REPowerEU Plan

How can citizens and businesses save energy? Factsheet on energy saving (image source)